Bursa´nın İznik ilçesi Yenişehir kapı mevkiinde tarla içinde bulunan Orhan Külliyesindeki kazı çalışmalarındaki hamam kalıntıları ortaya çıkarıldı.
Uzun yılardır toprak altında olan cami , medrese ve hamamdan oluştuğu belirtilen külliyedeki çalışmalar ilk kez 2015 yılında Karabük Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümünce başlatılmıştı. Kültür Bakanlığı ve Bursa Büyükşehir Belediye başkanlığı arasında yapılan protokol doğrultusunda başlatılan ilk çalışmalarda çevre düzenlemesi ve belgelendirme ve ölçümleme işlemeleri yapılmıştı.
Kamulaştırmaların tamamlanması ardından bu yıl devam eden kazı çalışmalarında 13. yüzyıl da Orhan Gazi´nin yaptırdığı ve kendi adını taşıyan erken Osmanlı dönemi mimariye sahip tek kubbeli tarihi hamam gün yüzüne çıkarıldı. İznik Müze müdürlüğü başkanlığında yürütülen arkeolojik kazılar sonucu tarihi yapının tamamı bugün ortaya çıkarılırken, Orhan Gazi hamam kalıntısının Bizans dönemi hamam ya da kilise kalıntılarının üzerine inşa edildiği düşünülüyor.
Orhan Gazi İmaret Camii ve Külliye´sinin güneydoğusunda ortaya çıkartılan hamam zemininde geniş blok mermer taşlar dikkat çekiyor. Tarihi hamam da ayrıca, su deposu, külhan ve cehennemlik denilen bölümlerde bulunuyor.
Dünya´ya mal olmuş Osmanlı Devleti gibi, kudretli bir devletin II. Sultanı olan Orhangazi´nin yaptırmış olmasından dolayı dikkat çeken Külliye´nin mülkiyeti Vakıflara Bölge Müdürlüğüne ait.
Orhan külliyesinin bulunduğu bölge, İznik´in kuşatılması sırasında Yenişehir kapısı önünde kurulan erken Osmanlı yerleşim alanı olarak biliniyor. Tarihi kayıtlarda İznik´in, 1331 yılında feth edilmeden önce Osmanlı ordusu tarafından yaklaşık 15 yıl kuşatma altında kaldığı bilinirken o geçiş süresince düzenli bir ordu bulunmadığı için kuşatmayı sürdüren Türk topluluklarının ihtiyaçlarını giderilmesi amacıyla yapıldığı ifade edilse de külliye de, hamam ve camiinin bulunması, buranın askeri amaçla değil, gerçek bir şekilde yerleşim düşüncesi ile yapıldığını gösteriyor. Fetih sonrasında ise yerleşimin sur içine kayması dolayısı ile burası gözden düşmüş olduğu tahmin ediliyor.
Orhan Gazi kimdir?
Orhan Gazi veya Orhan Bey, 1281-1362 yılları arasında yaşamış, Osmanlı İmparatorluğu´nun ikinci padişahıdır. 1326 ile 1359 yılları arasında beylik yapmıştır. Babası Osman Gazi´den 16.000 km² olarak aldığı devleti, oğlu 1. Murad´a 95.000 km² olarak bırakmıştır. Osmanlı Beyliği´nin kurucusu Osman Gazi ve Malhun Hatun´un oğludur. Türbesi, Bursa’nın fethinden önce şehrin manastırı olarak kullanılan Sainte Elie manastırının bir bölümü üzerine yapılmıştır.